RFI Điểm Báo Chủ nhật 24 Tháng Sáu 2012
Quyền lực của các đệ nhất phu nhân nhìn từ Âu sang Á
Chủ nhật 24 Tháng Sáu 2012
Ít ai bàn về quyền lực thật sự của người chung chăn sẻ gối
với các nguyên thủ quốc gia. Dù không được bầu chọn một cách chính thức
như người bạn đời của mình, nhưng vai trò và ảnh hưởng của họ đôi khi
rất lớn. Để thông tin chi tiết về chủ đề này, tuần san Courrier
International dành hẳn một hồ sơ dài chạy dòng tựa khá ấn tượng : « Các
đệ nhất phu nhân có ảnh hưởng thật sự hay chỉ là chiếc bình để trưng
bày? ».
Hoa Kỳ : Đệ nhất phu nhân bị ràng buộc nhiều trong truyền thống
Bà
Valérie Trierweiler bên cạnh Tổng
thống François Hollande trong dịp
tham gia lễ tưởng niệm các nạn nhân quốc xã ở Tulle, Pháp ngày
09/06/2012.
REUTERS/Bertrand Langlois/Pool
|
Đầu tiên đến với nước Mỹ, Courrier International trích lại bài của tờ The Washington Post với hàng tựa là một lời kêu gọi : « Hãy đập tan xiềng xích ».
Xiềng xích nào đây ? Đó chính là sự bó buộc vô hình của xã hội dành
cho người phụ nữ. Tờ báo thừa nhận, dù xã hội Hoa Kỳ đã tiến bộ rất
nhiều, dù ngày càng có nhiều phụ nữ giữ những vị trí cao trong xã hội,
ngay cả ở nghị viện, trong chính phủ hoặc lãnh đạo các doanh nghiệp, thế
nhưng người phụ nữ vẫn bị gò bó trong cái quan niệm lâu đời « phụ nữ là
để làm mẹ và làm vợ ».
Đã làm mẹ và làm vợ thì phải làm cho trọn vẹn những nghĩa vụ tương
ứng. Người bình dân trong xã hội đã thế, huống gì là phu nhân tổng
thống. Dù muốn hay không họ cũng phải cố làm gương để xã hội soi vào.
Theo tờ báo, trong nhiều gia đình Mỹ, phần lớn trách nhiệm điều trút lên
đầu phụ nữ. Tuy nhiên, tờ báo cũng nói thêm, đối với những cặp vợ chồng
có trình độ học vấn tương đương, thì sự sẻ chia được đảm bảo. Tức giữa
hai vợ chồng có một « quan hệ đối tác bình đẳng». Tờ báo kêu gọi, đối
với vợ chồng tổng thống, cũng đã đến lúc có kiểu quan hệ đối tác như
vậy.
Tuy nhiên, không phải tất cả các đệ nhất phu nhân đều cam phận. Tờ
báo ghi nhận, có nhiều đệ nhất phu nhân Mỹ đã « quật khởi » để có được
tiếng nói thật sự có trọng lượng trên trường chính trị, như bà Ellen,
phu nhân Tổng thống Woodrow Wilson (1913-1921), bà Lou phu nhân Tổng
thống Herbert Hoover (1929-1923), hay Ngoại trưởng Hillary, phu nhân
Tổng thống Bill Clinton (1993-2001). Đối với đương kim đệ nhất phu nhân
Michelle Obama, một nhà báo Mỹ kể rằng, bà từng yêu cầu các quan chức
đừng ngại « sử dụng » bà khi cần thiết.
Anh : Đệ nhất phu quân không hạnh phúc
Đến với vương quốc Anh, Courrier International trích dẫn bài viết của
tờ The Independent tại Luân Đôn để bàn về phu quân của nữ hoàng
Elisabeth. Bài viết chạy tựa : « Vừa là quận công vừa là ông vua vụng về ».
Đệ nhất phu quân Anh hiện tại là Quận công (chồng của nữ hoàng)
Philip Mounbatten. Ông này thường bị báo giới cho là có những ứng xử
không phù hợp với vị trí của mình.
Tờ báo nhắc lại một số điều đáng trách của ông. Chẳng hạn như việc
vào năm 1963 ông đã đi thăm nhà độc tài Alfredo Stroessner tại Paraguay,
người từng bị Liên Hiệp Quốc kết tội diệt chủng. Hay việc vào năm 1980
trong cao trào thất nghiệp ở Anh, ông lại có lời lẽ mỉa mai người thất
nghiệp. Rồi việc ông được nhà cầm quyền ca ngợi là có quyết tâm bảo vệ
thiên nhiên, là chủ tịch danh dự của Quỹ Bảo vệ Thiên nhiên Quốc tế
(WWF), thế mà trong đời thường, tờ báo cho biết, ông lại là người rất
thích săn bắn các loài động vật quý hiếm. Tờ báo mỉa mai, sự việc đến
mức ngay cả một con tê giác cũng phải phì cười.
Tuy vậy, tờ báo cũng thông cảm cho quận công Philip. Ông vốn xuất
thân từ quân đội. Khi nữ hoàng Elisabeth lên ngôi, ông buộc phải rời
quân ngũ để ép mình vào vị trí mới. Theo tờ báo, có lẽ như vậy mà ông
luôn có những ứng xử hơi kỳ hoặc để thể hiện phần nào sự bất bình.
Ý : Vợ chồng Thủ tướng « tương kính như tân »
Đối với bà Elisa Antonioli, vợ đương kim Thủ tướng Mario Monti,
Courrier International trích lại bài của tờ La Republica tại Roma với
hàng tít : « Bản sao của Thủ tướng Monti ».Tờ báo dùng từ « bản
sao », bởi cho rằng, hai người thật sự hợp nhau, thật sự là tri âm tri
kỷ của nhau. Ông lo việc chính phủ, bà lao vào công việc nhân đạo. Họ
lấy nhau từ 40 năm nay, và hiện tại bà Elisa đã 69 tuổi.
Tờ báo cho biết, bà Elisa hòa nhã và dễ gần. Hơn 20 năm nay, bà tham
gia công tác y tế tình nguyện cho một tổ chức Hồng Thập Tự. Bà cũng là
người tích cực trong việc quyên góp. Mải miết với công việc xã hội thì
dĩ nhiên chểnh mảng chuyện nhà. Tuy nhiên, bà tâm sự : « Bận rộn từ sáng tới tối nên tủ lạnh nhà cứ trống rỗng. Nhưng may thay, chồng tôi là người rất rộng lượng ».
Cameroun : Đệ nhất phu nhân làm mưa làm gió
Tại Cameroun, Tổng thống Paul Biya đã lãnh đạo đất nước từ năm 1981.
Ông là người ít nói, tuy nhiên vợ ông, bà Chantal, dường như ngự trị cac
diễn đàn công cộng và được cả xã hội ca tụng. Courrier International
phản ánh sự việc qua bài viết dẫn lại của tờ Le Jour tại Yaoundé với tựa
đề : « Nguồn cảm ứng của dân tộc và những người bợ đỡ ».
Tờ báo cho biết, thật không thể nào kể hết những sự kiện, từ âm nhạc
đến thể thao hay các cuộc thi hoa hậu, được tổ chức dưới sự chủ trì hoặc
hỗ trợ của đệ nhất phu nhân Chantal. Ai cũng tranh thủ dựa vào uy thế
của bà để kiếm lợi.
Trong lĩnh vực âm nhạc, ca sĩ thi nhau ca tụng bà bằng việc cố gắng
tối đa dành một bài ca ngợi bà trong album mới của mình. Họ dùng những
mỹ từ không thể nào đẹp hơn nữa để ca tụng bà. Họ ca ngợi một cách thẳng
thừng, chẳng hạn như lời sau đây của một bài hát mà tờ báo dẫn lại: « Chantal, người có tấm lòng quảng đại. Người rời khỏi ngai vàng để hạ mình hòa đồng với người cùng khổ ».
Còn trong văn học, bà Chantal cũng là « một nguồn cảm hứng ». Các nhà
văn ca ngợi bà hết mực, đến mức cho bà là « Mẹ Teresa của Châu Phi ».
Thế nhưng, có đi có lại, tờ báo cho biết, các ca sĩ đua nhau ca tụng
bà, bởi đã có không ít người nhờ ca tụng quá mức mà đã được đệ nhất phu
nhân hậu ái. Còn trong văn học, các quyển sách ca ngợi bà đều được nhờ
thế bà mà bán chạy vô cùng.
Iran : Đệ nhất phu nhân nghiêm cẩn tuân thủ luật Hồi Giáo
Đến với nước Cộng hòa Hồi giáo Iran, Courrier International tóm lược
lại bài viết của một số tờ báo ở Iran cho biết, vợ Tổng thống
Ahmadinejad rất biết giữ truyền thống Hồi giáo của đất nước.
Bà Azam Al-Sadat Farahi, phu nhân Tổng thống Ahmadinejad, rất ít xuất
hiện trên các diễn đàn quốc tế, chủ yếu bà xuất hiện trước công chúng
chỉ trên lãnh thổ Iran. Phát biểu ở các hiệp hội phụ nữ, đệ nhất phu
nhân Iran luôn kêu gọi bảo vệ « các giá trị của phụ nữ Hồi giáo ». Bà
than phiền, nhiều phụ nữ Iran hiện tại không tôn trọng qui định trang
phục đạo Hồi. Bà khẳng định : « Phương Tây sợ sức mạnh biểu trưng của chiếc khăn trùm Hồi giáo ».
Nói là làm, bản thân phu nhân Tổng thống cũng tuân thủ nghiêm chỉnh
quy định về y phục dành cho phụ nữ Hồi giáo : bà luôn trùm khăn đen che
kín cả người (khăn trùm của phụ nữ Hồi giáo dòng Chiite), ngay cả khi
xuất hiện trên diễn đàn quốc tế. Một nhà báo người Mỹ nhận định, "bà
Farahi đại diện cho tất cả những gì mà chính phủ nước cộng hòa Hồi Giáo
Iran muốn có ở người phụ nữ».
Trung Quốc : Đệ nhất phu nhân tương lai biết đánh bóng hình ảnh cho chồng
Dù chưa chính thức, nhưng tất cả như đã chắc chắn rằng, trong kỳ đại
hội Đảng Cộng sản Trung Quốc mùa thu này, ông Tập Cận Bình sẽ thay vị
trí của chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Vợ ông, bà Bành Lệ Viên, là người thế nào ?
Courrier International dẫn lại bài của tờ The Wall Street Journal tại
New York để giải mã về vị đệ nhất phu nhân Trung Quốc tương lai này. Bài
viết có tựa đề là một câu hỏi: « Ai mới thật sự là ngôi sao ? ».
Tờ báo đặt câu hỏi như thế, bởi bà Bành Lệ Viên hiện là một ca sĩ trứ
danh tại Trung Quốc, đã mang nghệ thuật ca hát của Trung Quốc đến giới
thiệu ở nhiều nước trên thế giới. Bà có thể được xem là « thanh sắc
lưỡng toàn ». Còn trong quân đội, bà mang đến hàm thiếu tướng. Tài năng
và danh tiếng đến mức có khả năng làm lu mờ hình ảnh của ông Tập Cận
Bình.
Tờ báo nhắc lại, mấy năm gần đây, bà Lệ Viên đã từng bước bước ra
khỏi cái bóng của chồng mình trên trường chính trị. Chẳng hạn như việc
năm 2011, bà trở thành đại sứ thiện chí của Tổ chức Y tế Thế giới. Khi
thảm họa động đất xảy đến với tỉnh Tứ Xuyên năm 2008, bà Lệ Viên cũng
đứng ra tổ chức nhiều buổi trình diễn để quyên góp cứu trợ nạn nhân.
Hiểu được việc xã hội Trung Quốc chưa sẵn sàng cho một đệ nhất phu
nhân quá nổi tiếng về mặt truyền thông, bà Lệ Viên đã bắt đầu chọn cho
mình cách xuất hiện trước công chúng trong thời gian gần đây với trang
phục bình dị của quân đội, trái ngược với hình ảnh thường thấy là trang
phục lộng lẫy, son phấn đậm màu.
Một điểm đáng lưu ý khác, là bà cũng bắt đầu biết cách tạo hình ảnh
đẹp cho chồng. Bà không ngần ngại kể về tình cảm giữa hai vợ chồng với
công chúng, nhưng trong các buổi nói chuyện ấy, bà luôn không thiếu lời
hoa mỹ để ca ngợi chồng mình.
Bắc Triều Tiên : Vợ ông Kim Jong-il được ca ngợi đảm đang
Hôm 10/6 này, chính phủ Bình Nhưỡng đã cho công chiếu một đoạn phim
tài liệu về vợ của nhà lãnh đạo quá cố của Bắc Triều Tiên, bà Ko Young
Hee, trong đó bà được ca tụng là tận tụy với chồng con. Tờ Mainichi
Sumbun của Nhật Bản đăng bài về bộ phim, được Courier International dẫn
lại với hàng tựa : « Người vợ lẻ được đưa ra ánh sáng ».
Bộ Phim dài 90 phút, ca tụng ba người phụ nữ được họ gọi là « Những
người mẹ vĩ đại » đó là : mẹ nhà sáng lập chế độ Kim Nhật Thành, mẹ ông
Kim Jong Il và mẹ nhà lãnh đạo hiện tại của Bắc Triều Tiên, ông Kim Jong
Un.
Riêng đối với mẹ của ông Kim Jong Un, bà Ko Young Hee, thì đây là lần
đầu tiên bà được xuất hiện với tư cách đầy đủ là một thành viên của nhà
họ Kim. Trong phim, người ta thấy hình ảnh của bà trước kia, dù chưa
được chính thức là đệ nhất phu nhân, nhưng bà đã sống với tư cách đó.
Chẳng hạn như việc bà luôn tháp tùng cùng chồng trong các chuyến thị sát
tình hình ở các nhà máy, hay thậm chí các cuộc thao diễn quân sự.
Bà luôn sát cách hỗ trợ, động viên ông Kim Jong Il trong buổi đầu
chồng bà kế vị, vào những năm 1990, lúc xảy ra nạn đói kinh hoàng làm
nhiều triệu người thiệt mạng. Bà cũng tự mình nghĩ ra những món ăn ít
tốn tiền để quảng bá trong quần chúng. Còn đối với con trai Kim Jong Un,
hình ảnh trong phim cho thấy, bà tận tụy cùng con, bên cạnh chăm sóc
cho con ăn học.
Pháp : « Lệnh ông không bằng cồng bà »
Liên quan đến vợ chồng tổng Pháp, tuần san L’Express đặt câu hỏi : « Ai mới là sếp thật sự ? ».
Bàn về quyền lực của đệ nhất phu nhân, có lẽ không đâu mà cái quyền
lực này mạnh đến thế, nó mạnh đến mức không chỉ làm khuynh đảo cấp dưới
mà còn làm nghiêng ngửa cả Tổng thống. Đó chính là trường hợp của bà
Valérie Trierweiler, người vợ không hôn thú đang sống cùng đương kim
Tổng thống Pháp Francois Hollande.
Theo tờ báo, sự ghen tuông, đấu đá lẫn nhau giữa người vợ trước của
ông Hollande là bà Ségolene Royal và bà Trierweiler đã âm ỉ từ lâu, thế
nhưng bỗng chốc bùng nổ dữ dội trước vòng hai của cuộc bầu cử Quốc hội
Pháp vừa qua. Khi ấy, bà Royal đang đối mặt với nguy cơ bị đánh bại ở
vòng hai. Trong khi Tổng thống Hollande và lãnh đạo đảng Xã hội đều ủng
hộ bà Royal, thì trên trang Twitter cá nhân của mình, bà Trierweiler đã
lên tiếng ủng hộ đối thủ của bà Royal. L’Express nhận định : Tổng thống
không muốn lẫn lộn giữa đời tư và việc chung, thế mà đã thất bại.
Thêm vào đó, tờ báo có bài phân tích thật dài mang tên « Người khiếm nhã bất đắc dĩ »,
cho biết, ông Hollande dù luôn muốn giữ kín đáo cho đời sống riêng tư,
nhưng rốt cuộc đời tư của ông lại bị báo giới săm soi tỉ mỉ. Nguyên nhân
do đâu? Do bà Trierweiler. Tờ báo kể lại nhiều việc làm của bà gây ảnh
hưởng đến ông Hollande, trong đó có việc lạm dụng ảnh hưởng để gạt bỏ
những người mà bà không thích.
Thậm chí, tờ báo còn đăng thật to một bức ảnh ghi lại cảnh bà
Trierweiler đang ghì ông Hollande vào để hôn môi thắm thiết trước mặt
bàn dân thiên hạ trong buổi lễ ăn mừng chiến thắng của ông ngày 6/5 rồi.
Miến Điện : Bà Aung San Suu Kyi vẫn kiên trì lý tưởng
« Người phụ nữ đối lập muôn thuở », đó là tựa đề bài viết
đăng trên Le Nouvel Observateur nhận định về bà Aung San Suu Kyi sau hai
chuyến công du đầu tiên ra nước ngoài, một đến Thái Lan, một đến châu
Âu.
Bàn về chuyến công du châu Âu, tờ báo đặc biệt chú ý đến điểm dừng
chân Oslo, nơi bà San Suu Kyi đọc diễn văn chính thức về giải Nobel Hòa
bình mà bà đã được vinh danh cách đây 21 năm. Trong bài diễn văn này, bà
không ngần ngại đề cập tỉ mỉ đến việc ở Miến Điện còn nhiều tù nhân
chính trị và tình trạng xung đột tôn giáo nghiêm trọng đang diễn ra
trong nước. Bà cũng tỏ ra chưa chắc chắn về quá trình cải tổ hiện tại
của chính phủ Tổng thống Thein Sein. Còn trong chuyến thăm Thái Lan, tại
Bangkok, bà cũng tỏ ra nghi ngờ quá trình cải cách này, đến mức gây
phẫn nộ cho giới cầm quyền Miến Điện.
Tóm lại, theo tờ báo, bà luôn lo âu cho tương lai đất nước và luôn
sẵn sàng dấn thân, như lời trong một bức thư bà gửi cho chồng trước khi
hai người kết hôn : « Nếu nhân dân cần đến em, thì anh hãy để em ra đi làm tròn bổn phận của mình ».
Thi tú tài : Pháp cấm lướt web, Đan Mạch cho lên mạng
Trong lĩnh vực giáo dục, tuần san Le Monde mang đến một thông tin đáng chú ý với bài viết : « Ở Đan Mạch, thi tú tài bằng cách lên mạng ».
Trong các kỳ thi tú tài, Bộ Giáo dục Pháp triển khai hàng loạt biện
pháp cấm thí sinh sử dụng điện thoại thông minh vì lo ngại sẽ dùng nó để
lên mạng. Thế mà ở Đan Mạch, từ năm 2010 đến nay, Bộ Giáo dục nước này
đã bắt đầu thí điểm cho phép thí sinh lên mạng trong khi làm bài thi tú
tài.
Trước đó, học sinh cấp ba của Đan Mạch cũng đã được phép lên mạng khi
làm bài kiểm tra tiếng Đan Mạch, toán và các môn khoa học xã hội. Còn
sinh viên ở các trường thương mại Đan Mạch trước đó cũng được phép sử
dụng internet trong khi làm bài thi các môn marketing, kinh tế quốc tế.
Năm nay, Bộ Giáo dục Đan Mạch đã cho phép thêm năm môn mới.Đương nhiên,
khi cho phép lên mạng thì cũng có một số chế tài kèm theo: cấm sử dụng
các trang mạng xã hội, giáo viên sử dụng phần mềm chống sao chép...
Nói về lợi ích của biện pháp này, những người thực hiện cho rằng, nó
giúp cho người học biết phân biệt thế nào là « sao chép » và « trích dẫn
». Họ cho rằng, dùng đầu óc để suy nghĩ quý hơn là học thuộc lòng. Một
điểm quan trọng nữa mà những người ủng hộ nhấn mạnh, đó chính là việc
hằng ngày học sinh đã có thói quan lên mạng, vậy nên đưa các kỳ thi cử
lại gần hơn với đời sống thường nhật của học sinh.
Xin nhắc lại rằng, ở Đan Mạch, từ 20 năm nay, sinh viên được phép sử dụng tài liệu để làm bài thi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét