Trao
đổi với BBC, bà Phạm Chi Lan, người từng nằm trong ban cố vấn về kinh
tế cho thủ tướng, cho rằng đánh giá lạc quan của Chính phủ về tình hình
kinh tế Việt Nam là chỉ ‘căn cứ vào những con số của Tổng cục Thống kê
và những phân tích của các bộ, ngành’.
Trước đó, trong một
phiên họp thường kỳ, nội các của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhận định
rằng kinh tế Việt Nam ‘đang tiếp tục đà phục hồi trong tất cả các
ngành’ với các chỉ số như tăng trưởng GDP cao hơn, sản xuất công nghiệp
tăng, lạm phát thấp, chỉ số giá tiêu dùng thấp..
Bà chỉ ra rằng chính báo cáo của chính phủ cũng đã chỉ ra ‘không ít những vấn đề lớn vẫn còn tồn tại’.
Theo
bà Lan thì ba vấn đề lớn của kinh tế Việt Nam hiện nay là sức khỏe
của các doanh nghiệp, nợ công và nợ xấu của các ngân hàng.
Bà chỉ
ra rằng nợ công của Việt Nam đã rất sát ngưỡng an toàn mà Quốc hội
đặt ra và việc ngân sách dành ra đến 26% để trả nợ đã khiến bội chi
ngân sách vẫn cao.
Bà dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết
số doanh nghiệp ngưng hoạt động vẫn tăng so với năm trước chứng tỏ
‘hoạt động của doanh nghiệp nói chung vẫn hết sức khó khăn’ khiến
việc đóng thuế của họ giảm mạnh.
“Nợ xấu của nền kinh tế vẫn còn rất lớn,” bà nói thêm.
Tuy
nhiên, bà Lan cũng thừa nhận rằng ‘kinh tế vĩ mô có ổn định hơn’, rõ
nét nhất là ‘lạm phát thấp’ mà bà cho là ‘chỉ số đáng mừng nhất của năm
nay’.
Nhưng bà cũng lưu ý rằng lạm phát thấp phản ánh ‘sức mua đã xuống thấp’ và ‘đầu tư doanh nghiệp cũng xuống thấp’.
Do đó, bà Lan không tin tưởng lắm về việc chính phủ nói họ sẽ đạt được chỉ tiêu tăng trưởng là 5,8% trong năm nay.
“Liệu
5,8% có nói được thật sự xu hướng ở Việt Nam là hoàn toàn ổn định và
có thể yên tâm với đà tăng trưởng tiếp tục hay không?”
“Không hiểu
con số tăng trưởng này nguyên nhân là do đâu,” bà nói thêm, “Mức độ
đầu tư nước ngoài đóng góp vào kinh tế Việt Nam là có hạn chứ không làm
cho kinh tế phục hồi như vậy.”
“Trong khi khu vực trong nước là
đóng góp nhiều nhất cho tăng trưởng thì vẫn còn khó khăn thì lấy đâu ra
cơ sở để cho tăng trưởng Việt Nam tiếp tục lên trong những năm tới?”
Nợ công có an toàn?
Kinh tế gia cũng nói bà ‘không thật sự an tâm’ với lời khẳng định về nợ công sẽ an toàn của chính phủ.
“Nếu
cộng thêm nợ của doanh nghiệp nhà nước vào thì con số nợ công Việt
Nam sẽ cao hơn rất nhiều chứ không phải 65% GDP,” bà phân tích.
Ngoài ra, theo bà Lan thì tình hình nợ công thực tế của Việt Nam phức tạp hơn nhiều so với con số thống kê.
“Thời
gian gần đây có tình trạng các địa phương, thậm chí cấp xã, cũng có
thể có những khoản nợ doanh nghiệm như thường,” bà cho biết, “Khi họ
muốn làm công trình này nọ họ sẽ thuê doanh nghiệp làm với cam kết sẽ
có tiền ngân sách trả.”
Bà Lan cũng cảnh báo về khả năng trả nợ của Việt Nam là ‘rất đáng lo ngại’.
“Khu
vực công đầu tư không hiệu quả và sử dụng không hiệu quả các nguồn
tài chính. Họ không làm ra được của cải – nhân tố có thể trả nợ trong
tương lai,” bà giải thích.
Ngoài ra, theo bà Lan, khối doanh
nghiệp nhà nước vẫn đang làm ăn kém hiệu quả thì sẽ không đảm bảo phần
nợ rất lớn của khối này sẽ được họ tự trả chứ không phải nhà nước đứng
ra trả cho họ.
Vấn đề thứ ba trong khả năng trả nợ của Việt Nam
là việc họ vay để đảo nợ, tức là phát hành trái phiếu vay tiền trong
nước để trả những khoản nợ đã đến hạn. Bà Lan cho rằng các khoản vay để
trả nợ như vậy ‘không làm ra sản phẩm để trả nợ’.
Chưa kể việc
huy động trái phiếu trong nước để trả nợ nhiều như vậy còn làm ‘mất đi
nguồn tín dụng có tiềm năng để cho doanh nghiệp vay’, bà Lan phân tích
và nói thêm vay theo kiểu trái phiếu như vậy thì thời hạn trả nợ đến
rất nhanh chỉ trong vòng 2, 3 năm càng làm việc trả nợ thêm khó khăn.
“Không
có vốn vay thì càng dồn thêm gánh nặng cho doanh nghiệp mà doanh
nghiệp không cải thiện thì tình hình kinh tế không khá lên được,” bà
nói.
Bà cũng phân tích rằng sau khi dành hết tiền để chi thường
xuyên và trả nợ thì ngân sách chỉ còn lại 3% thì ‘làm sao đáp ứng nhu
cầu đầu tư công’.
“Không có tiền đầu tư công, Nhà nước lại đi vay
tiếp,” bà nói thêm. “Như vậy tạo thành cái vòng lẩn quẩn rất khó cho
Việt Nam.”
“Trong thời gian tới nếu không cương quyết cắt giảm
chi thường xuyên và cải thiện mạnh mẽ quản lý nợ công thì rất khó cho
kinh tế Việt Nam khởi sắc.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét