NGHỊCH LÝ CỦA THẤU SUỐT

NGHỊCH LÝ CỦA THẤU SUỐT

Phạm Thị Hoài
26 tháng 2 lúc 19:42 ·

Trung Quốc đang triệt để thực hành nền chuyên chính kỹ thuật số, tự hào về khả năng kiểm soát từng người dân và nhất cử nhất động trong xã hội, như thể không có gì diễn ra dưới gầm trời Trung Hoa mà chính quyền không thấu suốt. Song vì sao mãi đến ngày 20.01.2020, tức sau gần hai tháng, Bắc Kinh mới thực sự nhận ra thảm họa và chính thức có phản ứng, mặc dù đầu tháng 12.2019 các bệnh viện Vũ Hán đã tiếp nhận những bệnh nhân viêm phổi bất thường đầu tiên và cuối tháng đó đã biết rõ rằng virus corona chủng mới này có khả năng lây lan giữa người và người?

Câu trả lời nằm ở nghịch lý của thấu suốt: nhà độc tài dựng nên một hệ thống "trăm tai nghìn mắt", song chính mình lại bị hệ thống đó biến thành điếc và mù. Ví dụ nổi tiếng là ngày 04.8.1958, trước những tin vui bội thu dồn dập khắp nơi gửi về, Mao khuyên dân ăn mỗi ngày năm bữa vì không biết đổ lúa mì đi đâu cho hết. Dân theo lời, ăn mỗi ngày năm bữa, đổ cả lương thực xuống ống máng và hố phân. Không đầy vài tháng sau, Trung Quốc chứng kiến nạn đói thảm khốc nhất lịch sử thế kỉ 20.

Bệnh điếc và mù của Chủ tịch Mao đang hiện ra ở Chủ tịch Tập. "Hồng bảo thư" của Mao bây giờ là ứng dụng "Học Tập cường quốc" của Tập. Trong hệ thống giám sát và kiểm duyệt của Tập, mọi tín hiệu "ngoài luồng" đều bị dập tắt. Mạng xã hội không còn gửi nổi một tiếng nói cảnh báo nào đến tai nhà cầm quyền không muốn nghe cảnh báo. Chương trình cảnh báo sớm lẽ ra là bắt buộc cho mọi hệ thống đã hoàn toàn bị triệt tiêu. Như bàn tay chạm vào lò nung, song không có cách nào gửi tín hiệu báo nguy lên não, người dân không còn phương tiện nào để "mách" cho nhà cầm quyền về những điều đang thực sự diễn ra trong xã hội. Đến khi Chủ tịch Tập được biết thì đã quá muộn. Chậm hai tháng, viêm phổi Vũ Hán đã thành một đại dịch, đe dọa không chỉ nền kinh tế mà cả hệ thống chính trị Trung Quốc. Đầu của mấy vị quan chức địa phương rơi xuống chỉ là một an ủi rằng lỗi luôn ở kẻ khác, bởi nhà độc tài luôn anh minh thấu suốt, dù điếc và mù.

(Rút từ bài "How the Coronavirus Revealed Authoritarianism’s Fatal Flaw" [Virus corona đã tiết lộ khuyết điểm định mệnh của chế độ độc tài] của Zeynep Tufekci trên trang The Atlantic:
https://www.theatlantic.com/…/coronavirus-and-blind…/606922/)